Ljodlæra

Frå Mållekken
Versjonen frå 20. mai 2009 kl. 11:35 av TH (Ordskifte | tilskot) (→‎[[Medljod]])
Hopp til navigering Hopp til søk

Ljodlæra åt eit mål tek fyre seg korleis ljodi i målet vert uttala (fonetikk) og kva verkan dei hev (fonologi eller fonemikk). Med i dette bilætet høyrer au tyngd og tone.

Dessutan tek den sogelege ljodlæra fyre seg korleis ljodi hev skift gjenom tidene.

Høgnorsk ljodlæra

Dagnært høgnorskt talemål byggjer på ljodi i dei nedervde norske målføri og vert difor frambore på ulik vis alt etter landslùten talaren er frå eller soknar til.

Sjølvljod

Medljod

Tvilippe- Tannlippe- Tann- Gome- Tungerygg- Tungerot- Uv- Barke-
Naseljod m (ɱ) n ɳ ɲ ŋ
Lukeljod p
(pʰ)
b t
(tʰ)
d ʈ
(ʈʰ)
ɖ k
(kʰ)
g
Loseljod ɟʝ
Kvisleljod f s ʃ ç ʝ h (ɦ)
Tæpeljod ʋ l ɭ j ɣ ʁ
Rulleljod eller flapp r,ɾ ɽ
Tavla: Medljod i norskt mål. Austlege ljod i raudt, vestlege i grønt, nordlege i blått. Avbrigdeljod i (klombrer). Målførelege eller alderdomlege ljod i grått.