Skilnad mellom versjonar av «Varaord»

Frå Mållekken
Hopp til navigering Hopp til søk
Line 25: Line 25:
|}
|}


''Avstytte former i klombrer; mest nytta munnleg, i attgjeving av tala og i skaldskap.''
<small>''Avstytte former i klombrer; mest nytta munnleg, i attgjeving av tala og i skaldskap.''</small>
 
'''hana/henne''': Mange målføre skil millom underfall og sidefall (eller direkte og indirekte objekt) i 3. person eintal av varaordi, um dei so ikkje hev eigne sidefallsformer elles. [[Ivar Aasen|Aasen]] sette upp '''hana''' i den ''fullkomne'' bøygjingi av varaordi i [[Norsk Grammatik]], men den einfelde bøygjingi med lik form i under- og sidefall (som han sette upp som «bekvemmest») hev vore mest nytta, soleis at '''hana''' vik for '''henne'''.
 
'''han/honom''': Det gjeld det same tilhøvet millom '''han''' og '''honom''' i hannkyn som '''hana''' og '''henne''' i hokyn, men med di '''han''' er nemnefallsformi au, hev denne formi stade mykje sterkare i høve til '''honom''' som underfallsform i bruk en det tilsvarande paret i hokyn.
 
'''di – dess''': Desse formene er mest nytta i faste ordlag: ''med di'', ''til dess''.
 
'''mér – dér''': Desse sidefallsformene er lite nytta anna en i målføredæmt mål. Vanleg: ''meg'', ''deg''.
 
'''min – din – vår''': Desse eigefallsformene er lite nytta anna en i målføredæmt mål. I staden vert det nytta bøygde eigedomsvaraord (''min'', ''mi'', ''mitt'' osb.) eller underfallsform: vanleg ''til meg'' ~ sjeldan ''til min''.

Versjonen frå 28. september 2007 kl. 20:23

Varaord eller pronomen er ei klassa av ord som stend i staden for namnord eller namnelekker.

Personlege varaord

eintal nemnefall underfall sidefall eigefall
1.pers. eg meg mér min
2.pers. du deg dér din
3.pers. han han/honom (han, 'n) honom ( 'om, 'nom) hans
ho hana/henne (ho, 'na) henne ( 'ne) hennar
det (d' ) di dess
mangtal
1.pers. me oss vår
2.pers. de dykk dykkar
3.pers. dei deim deira

Avstytte former i klombrer; mest nytta munnleg, i attgjeving av tala og i skaldskap.

hana/henne: Mange målføre skil millom underfall og sidefall (eller direkte og indirekte objekt) i 3. person eintal av varaordi, um dei so ikkje hev eigne sidefallsformer elles. Aasen sette upp hana i den fullkomne bøygjingi av varaordi i Norsk Grammatik, men den einfelde bøygjingi med lik form i under- og sidefall (som han sette upp som «bekvemmest») hev vore mest nytta, soleis at hana vik for henne.

han/honom: Det gjeld det same tilhøvet millom han og honom i hannkyn som hana og henne i hokyn, men med di han er nemnefallsformi au, hev denne formi stade mykje sterkare i høve til honom som underfallsform i bruk en det tilsvarande paret i hokyn.

di – dess: Desse formene er mest nytta i faste ordlag: med di, til dess.

mér – dér: Desse sidefallsformene er lite nytta anna en i målføredæmt mål. Vanleg: meg, deg.

min – din – vår: Desse eigefallsformene er lite nytta anna en i målføredæmt mål. I staden vert det nytta bøygde eigedomsvaraord (min, mi, mitt osb.) eller underfallsform: vanleg til meg ~ sjeldan til min.