Sjølvljod

Frå Mållekken
Versjonen frå 6. april 2022 kl. 07:15 av Eiliv (Ordskifte | tilskot)
(skil) ← Eldre versjon | Siste versjonen (skil) | Nyare utgåva→ (skil)
Hopp til navigering Hopp til søk

Sjølvljod eller vokalar er ljod som vert laga av ein ubægd luftstraum gjenom munnen og som ber tala sjølv. Nemningi vert au nytta um bokstavar som stend for sjølvljod.

Norsk hev 14–15 sjølvljod som er skilljod, men i ljodlett stoda er det færre. Frumnorderlendsk hadde m.a. og i ljodlett stoda, men i yvergangstidi vart dei til a, i eller u. Døme: *haitēheiti, dagōʀdagar. Same brøytet galdt òg samansette ord, t.d. ve-sællvesall, *sig-vǫrðrSigurðr, *Nið-særNizir.

Ljodlett stoda
Gnorsk. Nnorsk.
a a, å, ā å og ā frå gamal nase-a, t.d. vikå, vikāvikãn.
i e, i i frå gamal nase-i, t.d. bygdibygdĩn, DøliDǫlin.
u o, u I midlandsmål er u vorti [ʉ], medan nase-u er vorte [u], t.d. vikovikũn (vokõ i Selbu).
Ljodtung stoda
Gnorsk. Nnorsk.
a a
á å
e e (è)
é e (é)
i i (ì)
í i (í)
o o (ò)
ó o (ó)
u u (ù)
ú u (ú)
y y (ỳ)
ý y (ý)
æ æ
ø ø (ø̀)
ǿ ø (ǿ)