Lagord

Lagord eller eigenskapsord, adjektiv er ei klassa av ord som segjer kva lag (tilstand) noko er i, eller kva eigenskap det hev.

Lagordi vert bøygde på tvo viser:

• i samsvar med namnordi dei stend til: i kyn, tal og kjenne, d.e. bundi/ubundi (linn/sterk) form, og serhøves i grammatiske fall
• i samanlikning av i kor stor mun laget/eigenskapen gjeld: i grunnmun, høgaremun og høgstemun

Samsvarsbøygjing

Sterk bøygjing

Den sterke lagordsbøygjingi fylgjest vanleg åt med namnord i ubundi form: God mat, ei leiki kjetta.

Utsyn yver alderdomlege og målførelege former

	eintal			mangtal
	hannkyn	hokyn	inkjekyn	hannkyn	hokyn	inkjekyn
N	goder	god	godt	gode	goda	gode
U	godan
E	gods	godra	gods	godra
S	godom	godre	godo	godom

eintal			mangtal
hannkyn	hokyn	inkjekyn	alle kyn
god		godt	gode
leiken	leiki	leike	leikne

Som god gjeng flest alle lagord, døme: blodug, gul, heilag, mjuk, modig, norsk, raud, stor, storleg, vond.

Som leiken gjeng lagord med etterlekken -en: gjeven, mogen, uvyrden, vaksen.
Uttala: k og g fær vanleg linn uttala fyre -en, -i, -e: leiken [²leiçen], leiki [²leiçi].
Avbrigde: For hokyn -i kann ein au skriva -a. Etter midlandsnormalen er bøygjingsformene -in, -i, -i, -ne.

Formene i bøygjefall og andre serlege former vert helst nytta i målførelìta eller alderdomlegt mål, skaldskap, og ikkje minst i faste ordlag: ei gomol kona, på langan veg, med godo, i heilo, å nyo, allra best, longo.

Linn bøygjing

Den linne lagordsbøygjingi fylgjest vanleg åt med namnord i bundi form: Den gode maten, leikne kjetta mi. Sume målføre skil millom kyni, slik at det t.d. heiter den gode maten, men den leikna kjetta, og det var òg slik Ivar Aasen sette det upp i Norsk Grammatik (sjå yversynet til høgre). Einskilde målføre (t.d. i Nordhordland) skil òg millom kyni i mangtal, etter mynster frå den sterke bøygjingi, so at det heiter dei gjæve gutane, men dei gjæva gjentone. Aasen sette det upp slik i Det Norske Folkesprogs Grammatik (1948), men i Norsk Grammatik (1864) gjekk han yver til same form i alle kyni (på -e), kann henda sidan norrønt hadde éi sams form for alle kyn og fall (på -u). Utpå 1900-talet vart kynsbøygde former sjeldsynte i skrift og -e gjenomførd, slik òg -ane, -one og -ene vart for eldre -arne, -orna, -erna/-erne.

Utsyn yver alderdomlege og målførelege former

eintal			mangtal
hannkyn	hokyn	inkjekyn	hannkyn	hokyn	inkjekyn
gode	goda		gode	goda (-e)	gode

eintal & mangtal

alle kyn

gode

leikne